فوتبال

فوتبال یکی از پرطرفدارترین و متداول ترین بازیهای تیمی جهان است. فوتبال در بسیاری از کشورهای آمریکای جنوبی و اروپا ورزش ملی به شمار می آید.فوتبال در زمینی بازی می شود که طول آن بین 91/4 تا 119 متر ( 100 تا 130 یارد ) است . در هر طرف زمین دروازه ای نصب شده که ارتفاع آن 2/4 متر ( 8 پا ) و فاصله بین دو تیر آن 7/3 متر ( 24 پا ) است.
هر تیم ده بازیکن و یک دروازه بان دارد. فقط دروازه بان می تواند به توپ دست بزند آنهم فقط در محوطه ای به ابعاد 40 در 16 متر در اطراف دروازه که به محوطه 18 قدم معروف است . بازی را داور اداره می کند. تصمیمات داور در تعبیر و اجرای مقررات قطعی است.

تاریخچه توپ فوتبال

عده ای معتقدند که در دوران اولیه زندگی بشری انسان با قلوه سنگها فوتبال بازی می کرد! این تصور چندان عجیب نیست چون جنس برخی از توپهای اولیه از سنگ بود!
تاریخچهء پیدایش توپ نشان می دهد که در زمانهای قدیم سنگ مدوری را به جای توپ امروزی به کار می بردند. اگر چه با این سنگ غلطان خو می شد توپ بازی کرد ولی بسیار خطرناک بود و به اصطلاح سر می شکست!
بعدها به جای سنگ از چیزهایی مانند استخوان مدور و چوب سوخته ساییده شده استفاده می کردند.
قدم مهم بعدی اختراع توپ نرمی بود که با بهم بستن الیاف و یا مواد دیگری مانند علف , نی و حتی برگ درختان به وجود آمد. در افریقا و آمریکای جنوبی از کائو چو توپ ساخته شد .
در معابد مصر توپهائی بدست آمد که از پوست حیوانات ساخته شده بود و داخل آنرا با یونجه پر کرده بودند . ولی توپ به صورتی که امروزه مشاهده می شود و از اختراعات قرن اخیر است.

فوتبال در تمدنهای کهن

هر گز هیچ ورزشی با این سرعت شیوع پیدا نکرده است ... و هرگز هیچ بازی دیگری نتوانسته است انبوه مردم را تا این حد شیفته خود کند ... چه فوتبال در عرض چند سال در سر تا سر دنیا برای خودش برتری و سیادتی پیدا کرده است که در تاریخ ورزش جهان بی سابقه است.
توپ بازی از اختراعات قرون اخیر نیست.
در واقع گذشته از آنکه در تمدنهای کهن از این بازی خبر داشتند, چینی های ادوار گذشته حتی اقوام و ملل اولیه نیز توپ بازی را می شناختند.

فوتبال چینی

دوهزارو پانصد سال پیش از میلاد مسیح فوتبال در چین عزت و حرمتی داشته است و مخصوصا در محافل نظامی آن سرزمین یکی از بهترین ورزشها برای تقویت عضله ها شمرده می شده است.
قرنها پیش در سرزمین پهناور چین امپراطوری حکومت می کرد به نام هوانک متین که بیش از هرچیز به سلامت و نیروی جسمانی سپاهیان خود اهمیت می داد و بر اساس همین فکر بازی تسوه کوه را ابداع کرد.
این بازی یکنوع بازی دسته جمعی بود که در زمین مسطح و وسیعی انجام می گرفت, بازیکنان به دو دسته تقسیم می شدند و توپی را که از هشت تکه چرم بهم دوخته شده و میانش را با پر یا چرم پر کرده بودند مورد استفاده قرار می دادند و هر دسته تلاش می کردند که آن را از خط مرکزی دسته دیگر بگذرانند.
عده ای نیز معتقدند که این بازی پدر فوتبال امروزی است. بهرحال در آن هنگام بازی تسوه کوه فقط به سپاهان اختصاص داشت و مردم عادی از این بازی محروم بودند.
در قرن ششم میلادی این بازی از چین به ژاپن راه یافت و تنشی تنو ولیعهد ژاپن علاقهء آتشینی به آن پیدا کرد ... و هنوز چندان زمانی نگذشته بود که به عنوان کماری بازی دلخواه خانواده های بزرگ و اعیان و اشراف آن کشور شد. و هنوز هم که هنوز است دو باشگاه در آن کشور این بازی را به همان نام قدیم خود کماری حفظ کرده اند ... با این تفاوت که بازی کماری تنها در جریان بعضی از جشنها که رنگ مذهبی دارد و مراسم آن در جوار معبد ها برگزار می شود صورت گیرد ...
کماره در واقع به آئین مذهبی ارتباط دارد . توپ که از پشم و پیله حیوانات پر شده است بدست کشیش معبد مجاور به میان زمین بازی آورده می شود و بازیکنان لباسهای پر شکوهی که یادگار ایام گذشته است به تن می کنند.و طبق قاعده بازی توپ باید مدت بیست دقیقه در هوا بماند و هرگز به روی زمین نیفتد ... چنین بازیهایی در هند و اندونزی هم رواج دارد.

خورشید بازی در مصر

در مورد فوتبال و چگونگی پیدایش آن بحث و جدل زیاد است. محققی نوشته است : در افسانه های اساطیری مصر قدیم آمده است که مصریان به وجود رب النوع روشنایی اعتقاد داشتند و تصور می کردند که خدای روشنایی در کهکشان زندگی می کند و کاری که بعهده ی اوست این است که نیمه شب به سراغ کره خورشید برود و آن را طوری در پهنهء آسمان بغلطاند که در مدتی معین که همان روز است نور آن همه زمین را روشن کند ... چون در روی زمین یک حشره که همان سوسک سرگین خوار است همین کار را منتها با گوله ای سرگین از اوایل صبح تا هنگام غروب انجام می دهد به نظر مصریان این سوسک که در مصر قدیم معروف به اسکارا بوش بود مظهر خدای روشنایی بود و خود سوسک و فرعون نیز برای تجلیل از اسکارابوش ترتیب نوعی بازی را داده بود که وسیله آن بازی یک گوی بزرگ بود و بازیکنان که دو دسته بودند یکدسته سعی داشتند این گوی بزرگ را به خانه اش برسانند و دسته دیگر که روح خبیثه بودند سعی در جلوگیری از این کار را داشتند .
این بازی سخت مورد توجه مصریان قدیم بود و به آن خورشید بازی می گفتند . آن خورشید بازی بعدها به اروپا نیز رخنه کرد و بیش از همه جا در فرانسه گل کرد به طوری که ژودو تسولیل یعنی بازی خورشید و یا خورشید بازی در قرن سیزدهم و چهاردم میلادی در فرانسه رواج داشت ....

فوتبال در یونان قدیم

یک محقق آمریکایی به نام آبراهام لوشفر یونان قدیم را مهد اولیه ی فوتبال می داند و در رساله ای که به همین منظور نوشته آورده است که اسپارتی ها مبتکر اصلی فوتبال امروزی هستند و بازی با توپ به وسیله ی پا جزو تعلیمات نظامی هر اسپارتی بود. همه مردان اسپارتی از بدو تولد سرباز دولت بودند و این سربازی تا آخر عمرشان ادامه داشت. یک پسر اسپارتی تا دو سالگی نزد مادرش می ماند تا با شیر او تغذیه کند و برای این دو سال نیز مادر او پول شیر از دولت می گرفت. از دو سالگی به پرورشگاههای مخصوص می رفت و از 7 سالگی وارد مدرسه نظامی می شد. تا با فنون جنگی آشنا شود و یکی از این فنون توپ بازی بود ... توپی که باید وارد دروازه می شد منتها دروازه ی فوتبال اسپارتی ها فقط یکی بود و بازیکنان نیز فقط یک تیم بودند! و می بایست توپ را هر طوری شده وارد دروازه کنند و به هر کاری مجاز بودند,دویدن,پریدن,کشتی گرفتن,توپ را با دست پرتاب کردن,توپ را گرفتن و دویدن! این بازی را که بعدها از اسپارت به همه جای یونان سرایت کرد اسفروماجیا می گفتند که معنی آن به یونانی نبرد به خاطر توپ است و جالب اینکه افلاطون فیلسوف و حکیم بزرگ یونانی نیز این بازی را دوست داشت و آن را بازی میکرد.وی در یکی از رسالاتش نوشته بود که اسفروماجیا مفیدترین تعلیمات نظامی است و تعلیمات نظامی نیز برای هر مرد یونانی واجب ترین واجبات است.

فوتبال در قرون وسطی

هنوز این نکته روشن نشده است که اصول و قواعد فوتبال در قرون وسطی و در اوایل قرون جدید چه بوده است ... نخستین ذکری که از این بازی به میان می آید مربوط به سال 1349 میلادی است و آن زمانی است که ادوارد سوم از خدمهء پادشاهی خواستار می شود که از این سرگرمی بیهوده که مانع تمرین تیر اندازی با کمان می شود دست بردارند . و محتمل است که منظور سلف او (ادوارد دوم) نیز در مقام منع توپ بازی یا به زبان دیگر منع استفاده از توپهای پر سر و صدا اشاره به همین بازی فوتبال بوده باشد...
شارل دوکانژ که از سال 1610 تا 1668 می زیسته است در کتاب خود از توپ درشتی یاد می کند که در (پیکاردی) با آن بازی می کرده اند و برای بازی کردن با آن از پاها استفاده می کرده اند .... این نکته نشان می دهد که مردم در آن زمان از بازی فوتبال خبر داشته اند و چه در این سوی دریای مانش و چه در آن سوی دریای مانش از سالها پیش به این بازی می پرداخته اند . طبق اشاره هایی که در اسناد بدست آمده وجود دارد می توان خیال کرد که ابتدا توپ را به هوا پرتاب می کرده اند و آن وقت بازیگران یا رقبایی که حضور داشته اند جد و جهد می کرده اند تا توپ را به تصرف بیاورند و به زمین خودشان ببرند نه اینکه خواسته باشند آن را به داخل زمین حریف ببرند.
مسابقه ها اغلب در میان دهکده هایی نزدیک صورت می گرفته و اغلب در جریان مسابقه هم زد و خوردهایی روی می داده است و به همین سبب هم منتقدانی درباره ی آن گفته اند: ورزشی را که این همه بی فایده است و در خلال آن لگدهایی به زانو می خورد و استخوانهایی می شکند ورزش تندرستی نمی توان نام داد ... سپس ورزشی که در زمان گذشته اینهمه عامه پسند و محبوب بود ناگهان وجهه خود را نزد دوستدارانش از دست داد ... تا آنجایی که محققی در سال 1801 نوشت: فوتبال که در زمان گذشته اینهمه محبوب بود امروز دیگر از آنهمه شیفتگی و ستایش برخوردار نیست و روز به روز از رونقش کاسته می شود.

فوتبال در دورهء رونسانس

اما در ایتالیای دوره ی رونسانس وضع چنین نبود و حتی بسیار مانده بود که چنین پیش بیاید. (آنتونیو اسکائینو) نخستین کسی است که کتابی به عنوان (کتاب توپ بازی) در سال 1555 انتشار داد .... این کتاب که عموما از بازیهای توپ حرف می زند از فوتبال هم سخن به میان می آورد و مجموعه قواعد آن را هم بیان می کند.مختصری از این قواعد بقرار زیر است:
توپی که بکار برده می شد پر از باد بود و حداکثر 10 اونس وزن داشت. طول زمین بازی چندان بود که انسان هر چه نیرومند می بود نمی توانست سنگی را از این سر به آن سر زمین بیندازد. بعکس عرض زمین معادل نصف طول آن بود .... خود بازی هم تا اندازه ای به رگبی امروز شباهت داشت. تعداد بازیکنان نیز از 20 تا 40 نفر متغیر بود.
در این سر و آن سر زمین تیری جای داده میشد....هر گروهی لباس متفاوت داشت ... برای آنکه بازی آغاز بشود توپ را به وسط زمین می آوردند و برای شروع بازی قرعه کشی می کردند . هر یک از دسته ها برای خودش کاپیتان داشت ... و ترتیب و آرایش دسته ها محسوسا مثل امروز بود.

پیدایش جام جهانی

فوتبال در اواخر قرن نوزده در همه اروپا بازی میشد و هر جا هم قوانین و مقررات خاصی داشت تا اینکه در سال 1863 انجمنی به نام انجمن فوتبال در انگلیس تشکیل شد و اولین قوانین فوتبال وضع شد و به دنبال آن در سال 1870 در انگلستان تعداد بازیکنان هر تیم مشخص گردید .
در سال 1904 (فدراسیون جهانی فوتبال) تاسیس شد, دو سال بعد از این تاریخ (انجمن فوتبال) انگلیس نیز به این فدراسیون پیوست ولی پس از جنگ جهانی اول به خاطر بخاطر اینکه نمیخواست با دشمنان پیشین خود مثل آلمان ,اتریش و مجارستان همکاری داشته باشد خود را از فدراسیون جهانی فوتبال کنار کشید ولی مجددا در سال 1924 به آن ملحق شد.
جام جهانی شاید مهمترین واقعه در تاریخ فوتبال باشد که از سال 1930 در (مونته ویدئو)اروگوئه برای اولین بار مسابقات جهانی فوتبال آغاز شد . جام جهانی نخست به نام مبتکر و بانی فرانسوی آن (جام ژول ریمه) نامیده شد. این مسابقات هر چهار سال یکبار صورت می گیرد.

دو دوره ای که مسابقات انجام نشد

بازیهای فوتبال جام جهانی از سال 1930 میلادی شروع شده و با احتساب هر 4 سال یکبار می بایست در طول این 76 سال 20 دوره بازی انجام شده باشد اما دوره فعلی دوره هجدهم بازیهاست. پس دو دوره دیگر چه شده است؟ این دو دوره می بایست در سالهای 1942 و 1946 انجام میشد که در سال 1942 چون جنگ بین الملل دوم در جریان بود و دنیا در آتش و خون دست و پا می زد طبعا هیچکس حال و حوصله مسابقه فوتبال نداشت و در 1946 نیز چون تازه جنگ تمام شده بود ملتها و دولتها سرگرم جمع و جور کردن خود بودند, وقتی برای برگزاری مسابقات و تماشای آن نداشتند به همین جهت دو دوره بازیها برگزار نشد!